-
2 months ago | 
ruralindiaonline.org | kavitha Muralidharan |P. Sainath |Medha Kale
“बजेट बजेटजयघोष सुरू आहे, पण आमच्या आयुष्यात काही तरी फरक पडणारे का?” के. नागम्मा म्हणतात. नागम्मांचे पती २००७ साली सेप्टिक टँक साफ करत असताना मरण पावले. तेव्हापासून दोनमुलींचा सांभाळ नागम्मांनी एकटीनेच केला आहे. पतीचा मृत्यू झाल्यानंतर नागम्मासपाई कर्मचारी आंदोलनाच्या संपर्कात आल्या आणि आता त्या संघटनेच्या निमंत्रक आहेत. त्यांची थोरली मुलगी, शैला नर्स आहे आणि धाकटी आनंदी सध्या एक तात्पुरती सरकारीनोकरी करतीये. “बजेट हा आमच्यासाठी फक्त एक भारीशब्द आहे.
-
2 months ago | 
ruralindiaonline.org | Amir Malik |Swadesha Sharma |Medha Kale
कोविड-१९ च्या महामारीच्या काळातहरयाणाहून सगळा पसारा आवरून आपल्या गावी, उत्तर प्रदेशातल्या महाराजगंजला पोचण्यासाठीकाय कसरत करावी लागली होती हे सुनीता निषाद आजही विसरलेली नाही. कसलीही पूर्वसूचना न देता देशभरातटाळेबंदी लावण्यात आली आणि तिच्यासारख्या लाखो स्थलांतरित कामगारांवर संकटांचाडोंगर कोसळला. त्यामुळे बजेटमधल्या किंवा इतरही कोणत्या सरकारी योजनांबद्दल तिलाकसलाही रस नाही यात आश्चर्य वाटण्यासारखं काही नाही. “तुम्ही मला बजेटबद्दल विचारताय?” तीमला विचारते.
-
2 months ago | 
ruralindiaonline.org | Umesh Kumar Ray |Medha Kale
अंजना देवींचं असं म्हणणं आहे की बजेटवगैरे सगळं गड्यांचं काम आहे. “मरद लोग ही जानता है ए सब, लेकिन वोतो नही है घर पर,” त्या म्हणतात. खरं तर घराचं सगळं बजेट त्याच पाहतात, बरं. अंजनादेवी चमार या अनुसूचित जातीच्या आहेत. “बज्जट...” याबद्दल आपण काही ऐकलंयका हे आठवण्याचा त्या प्रयत्न करतात.
-
Jan 5, 2025 | 
ruralindiaonline.org | Pratishtha Pandya |P. Sainath |Medha Kale
“मला नाही वाटत मी एक चित्रकार आहे. एखाद्या चित्रकारात असणारे गुण माझ्यात नाहीत. पण माझ्याकडे खूप साऱ्या गोष्टीआहेत. माझ्या कुंचल्याच्या मदतीने याच गोष्टी सांगण्याचा प्रयत्न करते. माझ्याकुंचल्याच्या रेषा किंवा फटकारे अगदी अचूक आहेत असं काही माझं म्हणणं नाहीये. खरंसांगायचं तर मी फक्त गेल्या दोन-तीन वर्षांमध्ये वेगवेगळ्या चित्रकारांचं कामसमजून घेण्याचा आणि अभ्यासण्याचा प्रयत्न करतीये. नाही तर मला यातलं काहीही माहीतनव्हतं. मी फक्त गोष्ट सांगण्यासाठी चित्र काढत होते.
-
Jan 4, 2025 | 
ruralindiaonline.org | Umesh Kumar Ray |Medha Kale
सागाच्या एका मजबूत फांदीला वेटोळंघालून नागोबा बसलेला होता. रत्ती टोला गावातल्या लोकांनी त्याला हुसकण्याचा भरपूरप्रयत्न केला पण तो काही हलेना. पाच तास प्रयत्नांची शर्थ केल्यानंतरगावकऱ्यांनी मुंद्रिका यादव यांना बोलावलं. ते जवळच्याच वाल्मिकी व्याघ्रप्रकल्पात वनरक्षक म्हणून काम करायचे. त्यांनी आजवर वाघ, बिबट्या, गेंडा आणिसापासारख्या २०० पशुप्राण्यांची सुटका केली आहे. मुंद्रिका आले आणि त्यांनी आधी तो नागोबाझाडावरून खाली यावा यासाठी प्रयत्न सुरू केले.
-
Dec 28, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Muzamil Bhat |Medha Kale
“सर्वात पहिल्यांदा मला हंगुल दिसलातेव्हा मी इतका भारावून गेलो की माझं पाऊलच तिथून हलेना,” शाबिर हुसैन भट सांगतो. काश्मीरमध्येच दिसणाऱ्या आणि आता विलुप्त होण्याच्या मार्गावर असलेल्या या काळविटासारख्याप्राण्याचं (Cervus elaphus hanglu) दर्शनव्हावं म्हणून तो पुन्हा पुन्हा त्याच ठिकाणी येत राहिला. आज वीस वर्षांनंतरही काश्मीरमधल्याया १४१ चौ.कि.मी. क्षेत्रात पसरलेल्या अभयारण्यातल्या पशु-पक्षी आणि झाडझाडोऱ्याचंत्याचं वेड बिलकुल कमी झालेलं नाही. “त्या हंगुलने माझ्यात काही तरी चेतवलं.
-
Dec 24, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Medha Kale
“पानी ले लो! पानी!” थांबा. पाण्याची भांडी आणि बादल्याकाढू नका इतक्यात. कारण पाणी घेऊन येणारा हा टँकर जरा लहानच आहे म्हणायचा. प्लास्टिकचीबाटली, एक जुनी रबराची चप्पल, प्लास्टिकच्या पाईपचा एक छोटासा तुकडा आणि काड्यांनीबनवलेल्या या टँकरमध्ये जास्तीत जास्त ग्लासभर पाणी बसेल. बलवीर सिंग, भवानी सिंग, कैलाश कंवर आणि मोती सिंग यांची ही निर्मिती. सांवतागावातल्या या टोळीतला सगळ्यांची वयं ५ वर्षं आणि ते १३ वर्षं. राजस्थानच्या अगदी पूर्वेकडच्या भागातल्या त्यांच्या गावात आठवड्यातून दोनदा पाण्याचाटँकर येतो.
-
Dec 22, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Ritayan Mukherjee |Medha Kale
सातजेलियामधलं हे पोस्ट ऑफिस शोधणंतसं अवघडच आहे. मातीची एक झोपडी. बाहेर लटकवलेली पोस्टाची लाल पेटी पश्चिम बंगालच्या साउथ २४ परगणाजिल्ह्यातल्या ७ ग्राम पंचायतींसाठी हे एकच पोस्ट गेल्या ८० वर्षांपासून काम करत आहे. सुंदरबनमध्ये धुमाकूळ घातलेल्याआइला आणि अम्फान वादळांच्या तडाख्यातही हे पोस्ट टिकून आहे. इथल्या रहिवाशांसाठीहे पोस्ट फार मोलाचं आहे. त्यांची बचत खाती इथे आहेत आणि त्यांची सगळी महत्त्वाचीकागदपत्रं, ओळखपत्रं वगैरे इथेच येतात.
-
Dec 19, 2024 | 
ruralindiaonline.org | P. Sainath |Medha Kale
२० डिसेंबर २०१४ रोजी पारीच्यावेबसाइटचं प्रकाशन झालं. कुणी विचारलं की आमचं सगळ्यात मोठंयश काय? तर हेच की आम्ही अजूनही आहोत. माध्यमजगतामध्ये कॉर्पोरेट सत्ता शीर्षस्थअसतानाही पत्रकारितेची एक स्वतंत्र वेबसाइट टिकून आहे, आणि नुसती टिकून नाही पायरोवून उभी आहे, हे आमचं यश. आज पारीवर दररोज १५ भाषांमध्ये मजकूर प्रकाशित होतोआहे. आणि ही वेबसाइट आमच्या न्यासाचं मुख्य काम आहे. तिची सुरुवात झाली तेव्हासंस्थेकडचा कॉर्पस निधी होता शून्य रुपये. कुठलाही सरकारी निधी ना कुणी देऊ केला,ना आम्ही मागितला.
-
Dec 13, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Pratishtha Pandya |Medha Kale
ढुम-ढुम-ढुम...ढम-ढम-ढम...! शांतीनगरवस्तीतल्या सगळ्या गल्ल्यांमधून वेगवेगळ्या प्रकारचे असे आवाज येत असतात. इथेछोट्या ढोलक्या आणि वेगवेगळ्या प्रकारचे ढोल बनतात. त्यांचे आवाज आपल्याला वेगळ्यादुनियेत घेऊन जातात. इरफान शेख या अशाच एक ढोलकी तयार करणाऱ्या कारागिरासोबत आम्हीचाललो होतो. मुंबईच्या उत्तरेकडच्या एका उपनगरातली ही स्थलांतरितांची वस्ती. इथल्या कारागिरांशी आमची तो गाठ घालून देणार होता. इथले जवळपास सगळ्या कारागिरांचेपूर्वज उत्तर प्रदेशातल्या बाराबंकीचे. आज या व्यवसायात ५० जण तरी आहेत.
