-
Dec 9, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Sarbajaya Bhattacharya |Priti David |Arshdeep Arshi
ਮਰਹਈ ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੰਦਿਰ ਦਾ ਚਾਰ ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਬਹੁਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰ ਝੁਕਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬਿਮਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਐਨੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਰਾ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਉਂਝ ਵੀ ਸਿਰ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹੀ ਹਨ। “ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ ’ਚ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆ ਕੇ ਭਗਵਤੀ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਾਥਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ,” ਬਾਬੂ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਬੋਹੜ ਦੇ ਫੈਲਦੇ ਰੁੱਖ ਹੇਠ ਬੈਠੇ ਹੋਰਨਾਂ ਵਾਂਗ ਉਹ ਵੀ ਪੂਜਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਗਵਤੀ ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਵਿਚਲੀ ਦੇਵੀ ਹੈ। “ਉਹ ਸਮੱਸਿਆ ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ – ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਵੇ...
-
Nov 29, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David |Qamar Siddique
’’جہنم ہے یہ۔‘‘ کشمیرہ بائی صنعتی کچروں سے آلودہ ہوئے آبی ذخیرہ بڈھے نالے کے بارے میں بتا رہی ہیں، جو ان کے گاؤں سے ہو کر گزرتا ہے اور اس کا پانی ان کے گھر سے سو میٹر دور ستلج ندی میں جا کر گرتا ہے۔ کشمیرہ بائی کی عمر تقریباً پچاس سال کے آس پاس ہے۔ وہ یاد کرتے ہوئے بتاتی ہیں کہ کسی زمانے میں ندی صاف ہوا کرتی تھی اور لوگ بغیر کسی پریشانی کے اس کا پانی پیتے تھے۔ بڈھا نالہ، لدھیانہ کے کوم کلاں گاؤں سے شروع ہو کر ۱۴ کلومیٹر تک بہتا ہے اور کشمیرہ بائی کے گاؤں ولی پور کلاں کے پاس ستلج میں مل جاتا...
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David |Ahamed Shyam
“நர்க் ஹை யே [இது நரகம்].” தனது கிராமத்தில் ஓடும் நதியான, தொழிற்சாலைக்கழிவுகளால் மாசுபடுத்தப்பட்ட, புத்த நாலாவைப் பற்றி காஷ்மீரா பாய் இவ்வாறு கூறுகிறார். தனது வீட்டிலிருந்து நூறு மீட்டர் தொலைவில், அது சட்லஜ் ஆற்றில் கலப்பதாக கூறுகிறார். நாற்பதுகளில் இருக்கும் காஷ்மீரா பாய்,ஒரு காலத்தில், அந்த சுத்தமான நதியை, குடிநீருக்காக மக்கள் நம்பியிருந்ததை நினைவு கூருகிறார்.
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David |Amit Kumar Jha
“नरक है ये.” कश्मीरा बाई औद्योगिककचरों से प्रदूषित हुए जलस्रोत बुड्ढे नाले के बारे में बता रही हैं, जो उनके गांवसे होकर गुज़रता है और उसका पानी उनके घर से सौ मीटर दूर सतलुज नदी में जाकर गिरता है. कश्मीरा बाई कीउम्र क़रीब पचास के आसपास है. वह याद करते हुए बताती हैं कि एक समय नदी साफ़ हुआ करतीथी और लोग बिना किसी परेशानी के उसका पानी पीते थे. बुड्ढा नाला, लुधियाना के कूमकलांगांव से शुरू होकर 14 किलोमीटर तक बहता है और कश्मीरा बाई के गांव वलीपुर कलां के पाससतलुज में मिल जाता है.
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David
‘ ନର୍କ ହୈ ୟେ (ଏଇଟା ନର୍କ) ।’ କଶ୍ମୀରା ବାଇ କହୁଛନ୍ତି ବୁଡ୍ଡା ନାଲା ର କଥା, ତାଙ୍କ ଘର ପାଖରୁ ଠିକ୍ ଶହେ ମିଟର ଦୂରରେ, ତାଙ୍କ ଗାଁ ଦେଇ ବହି ଯାଇ ସତଲେଜ ନଦୀରେ ମିଶିଥିବା ଏକ ଜଳାଧାର, ଯାହା କି ଏବେ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାରୁ ନିର୍ଗତ ଆବର୍ଜନା ଯୋଗୁଁ ପ୍ରଦୂଷିତ । ବୟସର ଚାଳିଶ ଦଶକର ଶେଷ ଭାଗରେ ଉପନୀତ କଶ୍ମୀରା ବାଇଙ୍କର ମନେ ଅଛି ସେ ସମୟର କଥା, ଯେଉଁ ସମୟରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିଷ୍କାର ଏହି ନଦୀ ଉପରେ ଲୋକେ ପିଇବା ପାଣି ପାଇଁ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲେ । ଲୁଧିଆନାର କୁମକଲାନ ଗାଁରୁ ବାହାରିଥିବା ବୁଡ୍ଡା ନାଲା , ଲୁଧିଆନା ଭିତରେ ୧୪ କିଲୋମିଟର ବହିଯାଇ କଶ୍ମୀରାଙ୍କ ଗାଁ ବଲିପୁର କଲାନ ପାଖରେ ସତଲେଜ ନଦୀରେ...
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David |Y. Krishna Jyothi
“ నర్క్ హై యే (ఇది నరకం).” తన గ్రామం వెంబడి,పారిశ్రామిక వ్యర్ధాలతో కలుషితమై ప్రవహిస్తున్న బుడ్డా నాలా గురించి కశ్మీరా బాయి వివరిస్తున్నారు. ఆమె ఇంటికి కేవలం వంద మీటర్లదూరంలో ఉన్న సత్లజ్ నదిలోకి అది ప్రవహిస్తుంది. ప్రస్తుతం మలినలభైలలో ఉన్న కశ్మీరా బాయి, తాగునీటి అవసరాల కోసం తన గ్రామ ప్రజలు ఒకప్పుడు ఆధారపడినస్వచ్ఛమైన నదిని గుర్తు చేసుకున్నారు.
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David |Charan Aivarnad
"ನರ್ಕ್ ಹೈ ಎಹ್ [ಇದೊಂದು ನರಕ]." ಕಾಶ್ಮೀರಾ ಬಾಯಿಯವರು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ಕಲುಷಿತವಾಗಿರುವಬುಡ್ಡ ನಾಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಹಳ್ಳಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಹರಿಯುವ ಈ ಹೊಳೆ, ಇವರ ಮನೆಯಿಂದನೂರು ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿ ಸಟ್ಲೇಜ್ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ನಲವತ್ತರ ಹರೆಯದ ಕಾಶ್ಮೀರಾ ಬಾಯಿ ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಜನರು ಕುಡಿಯಲುಬಳಸುವಷ್ಟು ಶುದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ಆ ಹೊಳೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಲುಧಿಯಾನದ ಕೂಮ್ಕಲಾನ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿಹುಟ್ಟುವ ಬುಡ್ಡ ನಾಲೆಯು ಲುಧಿಯಾನದ ಮೂಲಕ 14 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ಗಳವರೆಗೆ ಹರಿದು ಕಾಶ್ಮೀರಾ ಅವರ ಊರಾದವಾಲಿಪುರ್ ಕುಲಾನ್ನ ಬಳಿ ಸಟ್ಲೆಜ್ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ.
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David |Maitreyi Yajnik
"નરક હૈ એહ [આ તો નરક છે નરક]." કાશ્મીરા બાઈ તેમના ઘરથી માત્ર સો મીટર દૂર આવેલા બુડ્ઢા નાળા વિશે વાત કરી રહ્યા છે, બુડ્ઢા નાળું એ તેમના ગામમાં થઈને વહેતી ઔદ્યોગિક ગંદકી દ્વારા પ્રદૂષિત એક જળ સંરચના છે. ઉંમરના ચાલીસના દાયકાના અંતમાં પહોંચેલા બાઈને પીવાના પાણી માટે લોકો જેના પર આધાર રાખતા હતા એવી એક વખતની સ્વચ્છ નદી યાદ છે. લુધિયાણાના કૂમકલાં ગામમાંથી શરૂ થતું બુડ્ઢા નાળું બાઈના ગામ વલીપુર કલાં પાસે સતલજમાં ભળી જતા પહેલા 14 કિલોમીટર સુધી લુધિયાણામાં થઈને વહે છે.
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David |Prathibha R. K
"ഇവിടത്തെ സ്ഥിതി നരകതുല്യമാണ്." കാശ്മീരാ ബായ് തന്റെ ഗ്രാമത്തിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ബുഡ്ഡ നാല എന്നജലാശയത്തെക്കുറിച്ച് പറഞ്ഞുതുടങ്ങി. ബായിയുടെ വീട്ടിൽനിന്ന് വെറും നൂറ് മീറ്റർഅകലെവെച്ച് സത്ലജ് നദിയിൽ പതിക്കുന്ന ബുഡ്ഡ നാല, വ്യവസായികമാലിന്യങ്ങൾ കലരുന്നതിനാൽ മലിനീകരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണ്. പണ്ടൊരുകാലത്ത് തെളിനീർ ഒഴുകിയിരുന്ന ഈ നദിയിൽനിന്ന് ആളുകൾകുടിവെള്ളം ശേഖരിച്ചിരുന്നെന്ന് ഇപ്പോൾ നാല്പതുകളുടെ അവസാനത്തിലെത്തിയ ബായ്ഓർത്തെടുക്കുന്നു.
-
Nov 25, 2024 | 
ruralindiaonline.org | Arshdeep Arshi |Priti David
“ਨਰਕ ਹੈ ਇਹ।” ਕਸ਼ਮੀਰਾ ਬਾਈ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਲਾਗਿਓਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਬੁੱਢੇ ਨਾਲੇ, ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੀ ਗੰਦਗੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੋਮੇ, ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਸੌ ਕੁ ਮੀਟਰ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਸਤਲੁਜ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਤਾਲੀ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਕਸ਼ਮੀਰਾ ਬਾਈ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਇਹ ਦਰਿਆ ਸਾਫ਼ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਲੋਕ ਇਸਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਕੂਮ ਕਲਾਂ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਬੁੱਢਾ ਨਾਲਾ 14 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਲੁਧਿਆਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਕੇ ਕਸ਼ਮੀਰਾ ਬਾਈ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਲੀਪੁਰ ਕਲਾਂ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਸਤਲੁਜ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। “ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਜਦ ਵੀ ਹੜ੍ਹ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ...
