People's Archive of Rural India

2 months ago | ruralindiaonline.org | Umesh Kumar Ray |P. Sainath |Qamar Siddique

انجنا دیوی کی نظر میں بجٹ کے بارے میں جاننا سمجھنا مردوں کا کام ہے۔ ’’مرد لوگ ہی جانتا ہے ای سب، لیکن وہ تو نہیں ہے گھر پر،‘‘ وہ کہتی ہیں۔ حالانکہ، وہ گھر پر ہی رہتی ہیں، لیکن گھر کے خرچ وہی سنبھالتی ہیں۔ انجنا چمار ہیں، اور درج فہرست ذات سے تعلق رکھتی ہیں۔ ’’بجٹ!‘‘ وہ کہتی ہیں اور یاد کرنے کی کوشش کرنے لگتی ہیں کہ نئے اعلانات کے بارے میں انہوں نے کچھ سنا ہے یا نہیں؟ ’’او سب ہم نہیں سنے ہیں۔‘‘ لیکن بہار کے ویشالی ضلع کے سوندھو رتّی گاؤں کی یہ دلت رہائشی کہتی ہیں، ’’ای سب [بجٹ] پیسہ والا لوگ...

2 months ago | ruralindiaonline.org | kavitha Muralidharan |P. Sainath |Ravi U. Krishna

"ప్రతి సంవత్సరం బడ్జెట్‌పై జరిగేఈ హంగామా మా జీవితాలను కొద్దిగానైనా మారుస్తుందా?" అని ఇద్దరు పిల్లల ఒంటరి తల్లికె. నాగమ్మ అడిగారు. ఆమె భర్త 2007లో సెప్టిక్ ట్యాంక్‌ను శుభ్రం చేస్తూ మరణించారు. ఈ విషాదం ఆమెను సఫాయి కర్మచారి ఆందోళన్‌ వారి చెంతకు చేర్చగా, ఇప్పుడామె దాని కన్వీనర్‌గాపనిచేస్తున్నారు. ఆమె పెద్ద కుమార్తె శైల నర్సు గాను, చిన్న కూతురు ఆనంది తాత్కాలికప్రభుత్వ ఉద్యోగంలోనూ ఉన్నారు. “మాకు ‘బడ్జెట్’అనేది కేవలం ఒక అలంకార పదం మాత్రమే.

2 months ago | ruralindiaonline.org | Amir Malik |Swadesha Sharma |Ravi U. Krishna

కోవిడ్ -19 మహామారి సమయంలో కాలి నడకనహరియాణా నుంచి ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని తన స్వస్థలమైన మహారాజ్‌గంజ్‌కి ఎలా ప్రయాణించాల్సివచ్చిందో సునీతా నిషాద్ గుర్తు చేసుకున్నారు. హఠాత్తుగా దేశవ్యాప్తలాక్‌డౌన్ ప్రకటించటంతో ఎన్నో అవస్థలు పడి తమ స్వస్థలాలకు తిరిగి వెళ్ళాల్సివచ్చినలక్షలాదిమంది వలస కార్మికులలో ఆమె కూడా ఒకరు. అందువల్ల కేంద్ర బడ్జెట్‌లోనైనా, లేదామరెక్కడైనా ప్రకటించే ఎలాంటి నూతన ప్రభుత్వ పథకాలపైన కూడా ఆమె ఆసక్తి చూపకపోవడంలో అంతఆశ్చర్యపడాల్సిందేమీ లేదు.

2 months ago | ruralindiaonline.org | kavitha Muralidharan |P. Sainath |Maitreyi Yajnik

બે બાળકોને એકલેહાથે ઉછેરતા તેમના માતા કે. નાગમ્મા પૂછે છે, "શું બજેટની આ સાવ ખોટી વાર્ષિક હલફલથીઅમારી જિંદગીમાં સહેજ પણ ફેર પડશે ખરો?" 2007 માં સેપ્ટિક ટાંકી સાફ કરતી વખતે તેમના પતિનું અવસાન થયુંહતું - આ દુર્ઘટના તેમને સફાઈ કર્મચારી આંદોલન તરફદોરી ગઈ,હવે તેઓ ત્યાં કન્વીનર તરીકે સેવા આપે છે. તેમની મોટી દીકરીશાયલા નર્સ છે, જ્યારે નાની આનંદી હંગામીસરકારી નોકરીમાં છે. "અમારા માટે 'બજેટ' એ એક આકર્ષક શબ્દ માત્ર છે.

2 months ago | ruralindiaonline.org | Amir Malik |Swadesha Sharma |Maitreyi Yajnik

કોવિડ-19 મહામારી દરમિયાન તેમને હરિયાણાથી ઉત્તર પ્રદેશના તેમના વતન મહારાજગંજ સુધી કેવીરીતે મુસાફરી કરવી પડી હતી એ સુનિતા નિશાધને બરાબર યાદ છે. તેઓ લાખો સ્થળાંતરિત શ્રમિકોમાંના એકહતા જેમને અચાનક રાષ્ટ્રવ્યાપી લોકડાઉનની જાહેરાતને પગલે આ ઉથલપાથલમાંથી પસાર થવુંપડ્યું હતું. તેથી કેન્દ્રીય બજેટ હેઠળ કે બીજે ક્યાંય જાહેર કરવામાં આવેલી કોઈ નવીસરકારી યોજનાઓમાં તેમને રસ ન હોય તેમાં નવાઈ નથી.